Interview met Ziad, de Syrische vluchteling
Hoe was je leven in Syrië voordat de oorlog uitbrak?
Ik had een leuk en normaal leven. Ik studeerde Engelse literatuur aan de Universiteit van Homs.
Vanwaar die studie?
Die keuze had eigenlijk twee redenen. Als eerste omdat ik me wilde verdiepen in de mooie oude Engelse boeken van bijvoorbeeld Shakespeare. De tweede reden is eigenlijk vrij simpel. Als ik de Engelse taal goed spreek, dan gaan er automatisch meer deuren voor me open, en is het makkelijker communiceren met mensen.
Heb je je studie afgemaakt?
Ja en nee. Ik heb mijn studie in principe af. Helaas zijn er nog wat administratieve dingen die gedaan moeten worden, zoals cijfers die moeten worden ingevoerd. Vanwege de slechte situatie in mijn land kan ik niet even terugreizen naar Homs om mijn diploma op te halen.
Wat deed je naast je studie?
Naast school had (en heb) ik een grote passie. Muziek maken. Ik speel twee instrumenten, de gitaar en de oud. De oud is een traditioneel instrument uit het Midden-Oosten, dat een beetje op een banjo lijkt. Mijn vader speelde ook al heel lang op de oud. Omdat we er daarom eentje thuis hadden, begon ik er ook op te spelen. Ik wilde trouwens liever viool spelen. Ik heb een jaar les gehad van een Russische vrouw, maar zij vertrok helaas uit Syrië weer terug naar Rusland. Niet lang na haar vertrek zag ik op de televisie een unplugged optreden van The Eagles. Toen wist ik dat ik ook gitaar wilde spelen! Ik verkocht mijn viool, en dezelfde dag nog kocht ik een gitaar.
En naast muziek, hield je je nog bezig met andere dingen?
Ja, ik was een erg actief lid voor een organisatie die vluchtelingen hielp die uit Irak en Libanon kwamen. We ondersteunden hen met eten en onderdak. Deze mensen hadden niets meer, of het was te gevaarlijk voor ze om terug te gaan op dat moment.
Dit was het laatste jaar voordat de oorlog uitbrak, toen was ik niet meer in Homs maar in de hoofdstad, Damascus.
Toen je in Damascus was, toen waren er al spanningen, zoals demonstraties en protesten. Hoe heb jij dat ervaren?
Dat ging aanvankelijk langs me heen. Ik bedoel, ik wist wel dat het gebeurde, door heel het land, maar dat had nog een vrij normaal karakter. Natuurlijk werden er mensen opgepakt door de geheime dienst, maar dat was niets nieuws. Het kwam alleen vaker voor en het geweld nam toe, voornamelijk het geweld van de regering.
Wanneer merkte je dat het oversloeg naar iets dat we een burgeroorlog kunnen noemen?
Dat merkte ik toen er echt gevochten werd tussen het leger en de demonstranten. Dat ging geleidelijk, maar wel op meerdere plekken tegelijk. Ik denk dat de regering hier bewust op aanstuurde.
Hoezo?
In mijn stad Homs was een arme wijk. Daar woonden doorgaans boeren en de lager opgeleiden. Dat waren de eersten die begonnen met een soort van verzet, maar dan zonder wapens. Stenen gooien bijvoorbeeld. Ik heb talloze verhalen gehoord hoe er speciale eenheden van het leger naar die wijk kwamen en daar de vreselijkste dingen deden. Verkrachtingen, het doden van kinderen. Met als enkel doel om een gevoel van haat te planten bij die mensen. Vervolgens zorgde het leger via andere kanalen ervoor dat (licht) wapentuig in die wijken terecht kwam. Verteerd door woede pakten de mensen die wapens op en begonnen terug te vechten.
En waarom zou het leger dat doen? Wat voor profijt zou de regering daar aan hebben?
Dat is vrij simpel. Dan kunnen ze als argument gebruiken dat er gewapende milities actief zijn. Hierdoor kunnen ze zelf ook wapens inzetten, zware wapens.
[Ziad laat me foto na foto op zijn laptop zien van kapotgeschoten wijken. Hij benadrukt steeds dat dit een vooropgezet plan was. Of hij gelijk heeft laat ik in het midden. Op de foto’s zien we grote wijken van de steden Damascus, Aleppo en Homs compleet met de grond gelijk gemaakt. Systematisch vernietigd, zou je kunnen zeggen. Volgens hem is het een vooropgezet plan om het land te vernietigen. Op mijn vraag wie daar achter zou kunnen zitten, gaf hij een ontwijkend antwoord. “Kijk maar goed op internet en zoek. Dan kan je het vinden.”]
En nu?
Nu ben ik hier. De stad waar ik woonde is grotendeels verwoest. Ik zie dit niet snel over gaan. Ik weet ook niet hoe het zal eindigen. Ik denk dat weinig mensen dat weten.
Je hebt in een aantal AZC’s gewoond, en nu ben je in Alkmaar. Hoe is het hier?
Alkmaar is leuk. De mensen zijn leuk. Nederland bevalt sowieso, maar de mensen in Nederland zijn zo anders. Meer open, tijdens gesprekken, maar ook meer gesloten in andere aspecten. Een leuk voorbeeld: toen ik een tijd terug in een ander AZC zat, was er een asielzoeker die met zijn telefoon foto’s maakte van de tuin van een huis. Hij vond de tuin mooi en hij wilde dat aan mensen laten zien. Een paar minuten later stonden er drie politieauto’s om hem heen. Wat was hij wel niet aan het doen? Het bleek dat mensen de politie hadden gebeld omdat er een vreemde man foto’s van hun huis stond te maken. We moesten lachen toen we dat hoorden. Mensen kunnen zo verschillend zijn.
Waar zie je je over vijf jaar?
Mijn doel was om naar Canada of naar Noord-Amerika te gaan. Ik heb familie daar, ik spreek de taal en in principe heb ik een goede opleiding. Vooralsnog zit dat er niet in.