Sluwe vossen?

Bij of nabij het Stedelijk Museum Alkmaar valt de aankondiging niet te missen. De komende weken staat in het teken van een Alkmaarse reislustige schilder. Zijn naam is Allart van Everdingen en hij ging in 1644 op pad naar Noorwegen om daar schijnbaar een nieuw genre te creëren binnen de Nederlandse kunst. Mij viel wat anders op.

Allart maakte ook veel ontwerpen en stukken over Reynaert de Vos. Tijdens geschiedenis heb ik blijkbaar niet zo goed opgelet want wie is die vos? Na wat zoekwerk werd duidelijk dat ik echt wat heb gemist. Dit is een prachtig verhaal met dieren die slechts het uiterlijk hebben van een dier maar volledig mens zijn, veel satire en een spiegel om eens in de kijken. Een spiegel die al op schrift werd gezet in de 13^e eeuw.

Reynaert de Vos is vergelijkbaar met een hoofdpersoon in een gemiddelde serie op Netflix. Een niets ontziende “persoon” die zorgt voor dood en verderf. Het ingewikkelde element is dat je als kijker empathie krijgt voor die persoon. De wijze van het vertellen en verfilmen van het verhaal lokken je in een mentale fuik. Daar gaat het fout want empathie zet jouw gezonde verstand op pauze.

Goed, in de 13^e eeuw geen Netflix maar wel een prachtig verhaal. Reynaert de Vos maakte zich schuldig aan allerlei leugens, diefstal en moord. De dieren in het dorp probeerden hem te pakken en kregen dat niet voor elkaar wegens hun menselijke domme zwakheden zoals vraatzucht, jaloezie en gulzigheid. Je kent het wel. Zelfs de berechting mislukt door hebzucht van de koning, geheel veroorzaakt door de sluwe Reynaert de Vos.

Mocht je tijd hebben, ga eens kijken naar Reynaert de Vos. Bekijk de schilderijen en denk eens aan al die zondes. Ze zijn menselijk en van alle tijden. Bedenk dan dat je je gevoel vooral niet moet volgen. Gebruik je verstand.