Vroeger met een lange OE
Daarvoor moeten we meer dan 400 jaar terug in de tijd. Het gebied dat we nu kennen als Nederland, België en Luxemburg was toen persoonlijk eigendom van de koning van Spanje: Filips II. Dat had hij ooit via vererving in bezit gekregen. De Spaanse Nederlanden hadden net de reformatie en beeldenstorm achter de rug waarbij het katholieke geloof werd ingeruild voor verschillende protestantse stromingen naar het voorbeeld van Luther en Calvijn terwijl Spanje en de zuidelijke Nederlanden gewoon katholiek bleven.
Het protestantse noorden had niet veel op met die verre katholieke koning en andersom dacht de Spaanse koning wel even de protestanten de kop in te drukken. Hij stuurde een leger onder leiding van de hertog van Alva naar de Nederlanden. Die moest de Nederlanders even terug in het gareel brengen. Met de hulp van Willem van Oranje kwamen verschillende steden in opstand en dit was het begin van de Tachtigjarige Oorlog. De hertog van Alva liet verschillende steden belegeren. Overgave of verovering werd steevast gevolgd door moord, plunderingen en verkrachtingen door de Spaanse troepen.
En zo stond op een zonnige 21 augustus 1573 het Spaanse leger onder leiding van de zoon van Alva, Don Frederik, voor de poorten van onze stad. Alkmaar had in de maanden hiervoor in alle haast haar verdedigingswerken versterkt. De nieuwe vestingwerken in het zuidwesten, het huidige bolwerk, waren wel voltooid maar het noorden, de huidige Kanaalkade, was nog in erbarmelijke staat. Het oosten, het huidige Voormeer en de Bierkade, lagen zelfs helemaal open. Op verschillende plaatsen werden wallen opgericht met puin, zand, vuilnis en alles wat men maar voor handen had.
Na in Oudorp, in de omgeving van het witte kerkje, zijn kamp opgezet te hebben begon Don Frederik al direct een dag na aankomst zijn eerste aanval. Zes slopende weken met bloederige gevechten en aanval na aanval volgden. Er vielen tientallen doden en gewonden in de stad, maar Alkmaar hield stand. De Spanjaarden hadden al honderden soldaten verloren en het zag er niet naar uit dat de strijd snel zou worden beslist.
Nadat de Alkmaarders een bericht voor Willem van Oranje de stad wisten uit te smokkelen zorgde hij ervoor dat de dijken in de omgeving werden doorgestoken. Hierdoor liepen grote stukken land onder water en kwamen de Spanjaarden rond Alkmaar tot aan hun knieën in het drassige modder en water te staan.
Het moreel van de Spaanse soldaten kelderde. Don Frederik wist dat hij op deze manier niet verder kon vechten en vertrok. Een paar weken later konden de Spanjaarden niets anders dan het beleg staken. Op 8 Oktober 1573 dropen de laatste moordlustige Spaanse soldaten af, de Alkmaarders in uitzinnige vreugde achterlatend. Alkmaar was de eerste stad die de Spanjaarden wist te weerstaan; Bij Alkmaar begint de Victorie!
Vervaardiger foto 1: onbekend. Vervaardiger foto 2: J.E. Marcus. Vervaardiger foto 3: C.L. van Kesteren. Vervaardiger foto 4: W. Unger. Vervaardiger foto 5: onbekend. Alle foto’s komen uit Collectie Regionaal Archief Alkmaar
De ‘jeugd’ over 8 oktober
Afgelopen 8 oktober viering liepen wij rond om feestend Alkmaar op de foto te zetten. Ook gingen we het gesprek aan met de jeugd, om eens te polsen hoe goed de Alkmaarse jeugd op de hoogte is van waarom wij op 8 oktober eigenlijk een viering hebben. De uitkomsten waren grappig en de gesprekken waren leuk. De meeste jongeren wisten NIET dat in 1573 Alkmaars ontzet was. Zo’n 90% om even een schatting te geven. Een aantal wel gelukkig.
Britt, Doris, Jorda & Tess.
Volgens Britt was Alkmaar heel lang geleden de hoofdstad van Nederland, maar dat werd later Amsterdam vanwege de haven. Tess versprak zich en zei: ‘’Toen zijn wij bevrijd door de Spanjaarden.’’ Of was dat geen verspreking? Deze meiden wisten wel het jaar van ons ontzet.
Nashara, Jaimy, Esme & Chantal.
Esme dacht dat de Spanjaarden ons in 1840 bezet hebben en Nashara raadde, na een tip van ons, bijna het getal. Ze denkt dat het ontzet in 1550 heeft plaatsgevonden. Close. Jaimy vindt dat het nog moet komen en het ongeveer in 2015 zal plaatsvinden.